Metaverse yazı dizimizin ilk bölümünde Metaverse nedir, Kullanım alanları, Metaverse katmanları, Metaverse'de Neler yapabileceğiz, Metaverse geçmişi ve geleceği hakkında konuşmuştuk.
İkinci bölümde, Metaverse kavramlarına ve terimlerine değineceğiz.
Aslında bir çoğumuzun günlük yaşamda sosyal medyadan (İnstagram, Snapchat, Tiktok vs), oyun dünyasından (Pokémon GO, Roblox, Minecraft, Pubg vs) ve 3D film ve animasyonlardan aşina olduğu Sanal gerçeklik, Artırılmış gerçeklik gibi bazı kavramlara değineceğiz.
Tabi Metaverse, tüm bu kavramların sadece bir tanesini içermiyor. Zaten bu kavramların bir kısmı hayatımızda var olan, bazıları da yeni yeni hayatımıza girmekte olan kavramlar. Metaverse tüm bu kavramların ötesinde, tüm bu kavramları kapsayan bir evren.
Metaverse ➡️ Öte Evren
Metaverse, tüm sanal dünyaların, artırılmış gerçeklik ve İnternet’in toplamı da dahil olmak üzere, neredeyse geliştirilmiş fiziksel gerçeklik ve fiziksel olarak kalıcı sanal alanın yakınsamasıyla oluşturulan kolektif bir sanal paylaşılan alandır.
Evinizde ,tatilde iş yerinizin sanal bir ortamını oluşturabileceğinizi veya binlerce kilometre uzakta, dünyanın ta öbür ucunda bulunan bir arkadaşınızla aynı koltukta, yan yana oturabileceğinizi ,onunla bir konsere ,bir etkinliğe gidebileceğinizi ,bir film izleyebileceğinizi hayal edin.
İşte Metaverse böyle bir şey.
METAVERSE : ÖTE EVREN
İlk bakışta Sanal Gerçeklik (Virtual Reality VR) teknolojisinin geliştirilmiş bir versiyonu olarak görülebilir ama bazıları metaverse teknolojisinin internetin geleceği olduğunu düşünüyor.
Ana fikrini “internetin, insanların sadece kimi şeylere bakmakla yetinmeyip, içerisinde aktif olduğu üç boyutlu bir evrene dönüştürülmesi” diye özetleyebileceğimiz bir tasarım.
VR (Virtual Reality) ➡️ Sanal Gerçeklik
Sanal gerçeklik (VR), bir kişinin yapay bir üç boyutlu (3-D) görsel veya diğer duyusal ortamla etkileşime girmesini sağlayan bilgisayar modellemesi ve simülasyonunun kullanılması.
Bireyler, beyinlerini kandırdıklarına inandıran yapay bir dünyanın 360 derecelik bir görüntüsünü elde etmek için bir VR kulaklığı veya bir başlık takmalıdır, örneğin, ayda yürüyor, okyanusun altında yüzüyor veya herhangi bir yeni dünyaya adım atıyor hissi için.
Oyun ve eğlence endüstrisi bu teknolojinin ilk uygulayıcılarıydı; ancak sağlık, inşaat, mühendislik, askeriye ve daha pek çok sektördeki şirketler VR’yi kullanıyor.
Sanal Gerçeklik (Virtual Reality - VR)
AR (Augmented Reality) ➡️ Arttırılmış Gerçeklik
Artırılmış gerçeklik , gerçek dünyadaki çevrenin ve içindekilerin, bilgisayar tarafından üretilen; ses, görüntü, grafik ve GPS verileriyle zenginleştirilerek meydana getirilen canlı veya dolaylı fiziksel görünümüdür. Bu kavram kısaca gerçekliğin bilgisayar tarafından değiştirilmesi ve artırılmasıdır.
AR’nin en iyi bilinen örnekleri, Pokémon GO oyunu veya şapka,gözlük gibi dijital nesneleri başınıza koyan Snapchat filtreleridir.
Artırılmış gerçeklik geliştirmeleri, baş üstü ekranlar, akıllı telefonlar, tabletler, akıllı lensler ve AR gözlükleri gibi cihazlar aracılığıyla etkinleştirilir, ancak akıllı telefonlar genellikle şimdiye kadar AR deneyimi yaşayanların çoğu tarafından kullanılan AR cihazıdır.
Arttırılmış Gerçeklik (AR - Augmented Reality)
MR (Mixed Reality) ➡️ Karma Gerçeklik
Artırılmış Gerçeklik ve Sanal Gerçekliğin bir melezidir.
Karma gerçeklik, fiziksel ve dijital nesnelerin bir arada bulunduğu ve gerçek zamanlı etkileşime girdiği yeni ortamlar ve görselleştirmeler üretmek için gerçek ve sanal dünyaların birleştirilmesidir.
Karma gerçeklikte, dijital ve gerçek dünya nesneleri bir arada bulunur ve gerçek zamanlı olarak birbirleriyle etkileşime girebilir. Bu, en son sürükleyici teknolojidir ve bazen hibrit gerçeklik olarak anılır. Bir MR kulaklığı,VR veya AR’den çok daha fazla işlem gücü gerektirir.
Birçok şirket karma gerçeklik teknolojisi üzerinde çalışıyor ve Microsoft’un HoloLens, Lenovo Explorer, Samsung Odyssey ve Acer Windows Mixed Reality gibi MR ürünlerine sahip.
Otomobil üreticisi Ford, sanal bir ortamda araçların prototipini oluşturmak için karma gerçeklik teknolojisini kullanıyor.
Karma gerçeklik nasıl çalışır? Deneyimi oluşturmak için bir kulaklık veya yarı saydam gözlük gibi bir MR cihazı olmalıdır. Sanal veya artırılmış gerçeklikten çok daha fazla işlem gücü kullanan karma gerçeklik teknolojisi, bir kulaklık veya bir çift hareket kontrol cihazı aracılığıyla bakış/hareket/ses tanıma teknolojisinin yardımıyla sanal ve gerçek dünyaları tek bir bağlantılı deneyimde birleştirir.
Karma Gerçeklik (MR - Mixed Reality)
XR (Extended Reality) ➡️ Genişletilmiş Gerçeklik
Genişletilmiş gerçeklik, bilgisayar teknolojisi ve giyilebilir cihazlar tarafından üretilen tüm gerçek ve sanal birleşik ortamlara ve insan-makine etkileşimlerine atıfta bulunan bir terimdir; burada ‘X’ herhangi bir mevcut veya gelecekteki uzaysal bilgi işlem teknolojileri için bir değişkeni temsil eder.
Genişletilmiş gerçeklik (XR), sanal gerçeklik (VR), artırılmış gerçeklik (AR) ve karma gerçekliği (MR) kapsayan evrensel bir terimdir.
XR, tüm sürükleyici teknolojiler için gelişmekte olan bir şemsiye terimdir.
Bugün zaten sahip olduklarımız — artırılmış gerçeklik (AR), sanal gerçeklik (VR) ve karma gerçeklik (MR) artı hala oluşturulacak olanlar.
Sanal Gerçeklik (VR), Arttırılmış Gerçeklik (AR) ve Genişletilmiş Gerçeklik (XR)
VR Glasses ➡️ Sanal Gerçeklik Gözlükleri
Bilgisayar tarafından oluşturulan 3 boyutlu görüntüleri, kişinin görüntülemesini sağlayan bir görüntüleme cihazıdır. Kullanan kişinin 3 boyutlu bir görüntü görmesi ve kendini bu görüntünün içerisinde hissetmesi için her iki göze iki ayrı görüntü verilir. Derinlik yanılsaması ile kişi, sanal gözlük ile gördüğü görüntüleri gerçekmiş gibi görür ve hisseder.
VR Headset ➡️ Sanal Gerçeklik Başlığı
Sanal gerçeklik kulaklığı ve gözlüğü , kullanıcı için sanal gerçeklik ve artırılmış gerçeklik sağlayan cihazlardır. Sanal gerçeklik kulaklıkları ve gözlükleri, video oyunlarında yaygın olarak kullanılır. Ancak simülatörler ve eğitmenler dahil olmak üzere diğer uygulamalarda da kullanılırlar.
Sanal Gerçeklik Başlığı, VR Headset - Oculus Quest 2
P2E (Play to earn) ➡️ Oyna Kazan
Oyna-kazan,kullanıcıların bir oyun oynadıkları ve bunu yaparken kripto para kazandıkları bir iş modeli.
Oyun oynarken iki faaliyeti birleştiriyor: para kazanmak ve eğlence.
Bu modeldeki temel bileşen, oyunculara belirli oyun içi varlıklar üzerinde sahiplik vermek ve oyunu aktif olarak oynayarak değerlerini artırmalarına izin vermektir.
Genellikle kripto dünyasında, mülkiyetin tanımlanması ve hatta devredilmesi, değiştirilemez belirteçlerin (NFT’ler) kullanılmasıyla mümkündür.
GameFi (Game Finance) ➡️ Oyun Finansı
GameFi, artık sadece oyun oynayarak para kazanmayı değil aynı zamanda oyun platformlarındaki finansal işlemlerden de (stake - farm, Dijital Varlık, NFT ve land kiralama, takas ve alım satım vs) para kazanabilmeyi mümkün kılmaktadır.
Ayrıca GameFi kavramı, DeFi sisteminin de kurucusu olarak Andre Conje tarafından ilk defa 10 Eylül 2020 tarihinde ortaya atılmıştır.
NFTs (Non Fungible Tokens) ➡️ Değiştirilemeyen Token veya Benzersiz Dijital Varlık
iNFT (intelligence Non Fungible Token) ➡️ Akıllı NFT (Akıllı Değiştirilemeyen Token veya Akıllı Benzersiz Dijital Varlık)
INFT, akıllı-zeki NFT demek. Normal bir jpeg dosyasından farklıdır. Tepki verebilen, sohbet edebilen, öğrenme yetisi artırılan, yapay zeka ile desteklenmiş NFT’lerdir.
Akıllı NFT (iNFT)
Mint etmek ➡️ Bir NFT’yi mint etmek, blok zincirinin bir parçası haline getirmek anlamına gelir. Token yaratmak veya basmak olarak da tanımlanabilir.
AI (Artificial intelligence) ➡️ Yapay Zeka
Yapay zeka (AI), insanlar tarafından gösterilen doğal zekanın aksine, makineler tarafından gösterilen zekadır.
Yapay zeka (AI), dijital bir bilgisayarın veya bilgisayar kontrollü bir robotun, genellikle akıllı varlıklarla ilişkili görevleri yerine getirme yeteneği. Terim sıklıkla akıl yürütme, anlam keşfetme, genelleme yapma veya geçmiş deneyimlerden öğrenme gibi insanlara özgü entelektüel süreçlerle donatılmış sistemleri geliştirme projesine uygulanır.
1940'larda dijital bilgisayarın geliştirilmesinden bu yana, bilgisayarların, örneğin matematik teoremlerinin kanıtlarını keşfetmek veya satranç oynamak gibi çok karmaşık görevleri büyük bir ustalıkla yerine getirmek üzere programlanabileceği gösterilmiştir.
Virtual Land ➡️ Sanal Arazi (Sanal Arsa)
Sanal arazi, sanal dünyalarda var olan maddi olmayan arazidir. Fiziksel arazi gibi, arsa olarak da satılır ve belirli para birimi kullanılarak satın alınabilir. Bugün, sanal gayrimenkul satın almanıza izin veren birkaç sanal dünya var. Decentraland tartışmasız en popüler olanı.
Digital Assets ➡️Dijital Varlık
Dijital biçimde var olan ve kullanım hakkıyla birlikte gelen her şeydir. Bu hakka sahip olmayan veriler varlık olarak kabul edilmez.
Metahuman ➡️Sanal Bireyler İnsana çok benzer fiziksel ve davranışsal özellikler gösteren üç boyutlu insan modellerine Metahuman denir.
Metahuman : Sanal Bireyler
Epic Games tarafından sunulan MetaHuman, yeni Bulut sistemi üzerinden girebildiğiniz Browser bazlı, Unreal Engine üzerinden de istediğiniz ayarları yapabildiğiniz gerçekçi insansı karakter oluşturma aracı.
MetaHumanları, Oyun ve animasyon projelerinde kullanabillirsiniz.
MetaHuman Creator ile oluşturacağınız Metahuman’arın yüz özelliklerini doğrudan değiştirebilir, cilt rengini ayarlayabilir ve önceden belirlenmiş vücut tipleri, saç stilleri, giysiler ve daha fazlası arasından seçim yapabilirsiniz. Hatta karakterinizin dişlerini bile düzenleyebilirsiniz.
“MetaHuman Creator on yıllardır yapım aşamasında. 3Lateral ve Cubic Motion gibi şirketler yıllardır dijital insan yaratımının sınırlarını zorluyor. Şimdi, Epic Games’in bir parçası olarak, teknolojiyi daha da ileriye taşıyabildiler ve gerçek zamanlı olarak gerçekleştirebildiler.
IOT ➡️ Nesnelerin interneti (Internet of Things)
IoT, fiziksel nesnelerin birbirleriyle veya daha büyük sistemlerle bağlantılı olduğu iletişim ağıdır.
Nesnelerin interneti veya IoT, benzersiz tanımlayıcılar (UID’ler) ile sağlanan ve insandan insana ihtiyaç duymadan bir ağ üzerinden veri aktarma yeteneği olan birbiriyle ilişkili bilgi işlem cihazları, mekanik ve dijital makineler, nesneler, hayvanlar veya insanlardan oluşan bir sistemdir.
Bir IoT ekosistemi, işlemciler, sensörler ve iletişim donanımı gibi gömülü sistemleri kullanan, ortamlarından elde ettikleri verileri toplamak, göndermek ve bunlara göre hareket etmek için web özellikli akıllı cihazlardan oluşur. IoT cihazları, verilerin analiz edilmek veya yerel olarak analiz edilmek üzere buluta gönderildiği bir IoT ağ geçidine veya başka bir uç cihaza bağlanarak topladıkları sensör verilerini paylaşır.
Bazen bu cihazlar ilgili diğer cihazlarla iletişim kurar ve birbirlerinden aldıkları bilgiler doğrultusunda hareket ederler. Cihazlar, işin çoğunu insan müdahalesi olmadan yapar, ancak insanlar cihazlarla etkileşime girebilir — örneğin, onları kurmak, onlara talimat vermek veya verilere erişmek gibi.
WEB 3.0 ➡️ Yapay zekalı Web yada Semantik Web olarak adlandırılır.
Web 3.0 aslen World Wide Web mucidi Tim Berners-Lee tarafından Semantik Web olarak adlandırıldı ve daha özerk, akıllı ve açık bir internet olmayı hedefliyordu.
Web 3.0 tanımı şu şekilde genişletilebilir: veriler, merkezi olmayan bir şekilde birbirine bağlanacaktır; bu, verilerin çoğunlukla merkezi havuzlarda depolandığı mevcut internet neslimize (Web 2.0) göre ileriye doğru büyük bir sıçrama olacak.
Web 3.0, kullanıcılara yardımcı olmak için akıllı programlar çalıştırabilen AI sistemlerinin gücü aracılığıyla interneti daha akıllı hale getirecek veya bilgiyi insan benzeri zeka ile işleyecek web evriminin bir sonraki aşamasıdır.
Tim Berners-Lee, Semantik Web’in sistemler, insanlar ve ev cihazlarıyla “otomatik olarak” arayüz oluşturması gerektiğini söylemişti. Bu nedenle, içerik oluşturma ve karar verme süreçleri hem insanları hem de makineleri içerecektir. Bu, son derece özel içeriğin akıllı bir şekilde oluşturulmasını ve doğrudan her internet tüketicisine dağıtılmasını sağlayacaktır. Böylelikle veri gizliliği ön plana çıkacaktır.
WEB 3.0 ,Yapay zekalı Web yada Semantik Web
Voksel ➡️ bir pikselin 3 boyutlu karşılığıdır.
Piksel, noktayı 2 boyutlu olarak tanımlarken, voxel noktayı 3 boyutlu uzayda tanımlayan grafik bilgisini ifade eder.
Voksel, bir pikselin 3 boyutlu karşılığıdır.
Bir sonraki yazı dizimizde son dönemlerin popüler konusu olan Metaverse'de Arazi (Arsa - Land) Satışı ve Hangi projelerden Arazi alınabilinir konusuna değineceğiz.
Sizin de incelememizi istediğiniz arazi satışı yapan projeler var ise twitter'da yoruma yazabilirsiniz.
MEHMET BOR