Bir Trader’ın Yol Haritası: 10 İşlemde Beni Kurtaran 7 Kural

Sait Arslan
1 gün önce
3 dakikada okunur

Piyasada para kazananlarla sürekli para kaybedenler arasındaki en büyük fark, “bilgi” değil, disiplin ve sistemdir.

Bir çok kişi, hatta özellikle eğitim verdiğim yüzlerce insan ile olan tecrübelerime dayanarak söylüyorum, teknik analiz biliyor, formasyon biliyor, indikatörleri ezberlemiş durumda.

Ama emir düğmesine basıldığı anda tablo değişiyor:

Panik, açgözlülük, pişmanlık, FOMO… Ve sonuç: Dağınık işlemler, kopuk bir portföy ve bitmeyen stres.

Aşağıda paylaşacağım 7 kural, son yıllarda yaptığım hemen hemen her işlemin arkasındaki “iskelet”.

Bu kuralları kendine uyarlarsan, sadece kazançlarını değil, zihinsel konforunu da korursun.

1. “Grafik bakma” değil, “senaryo kur”

Bir grafiğe baktığında kendine şu soruyu sor:

“Bu grafiğin üzerinde benim net bir senaryom var mı, yoksa sadece ‘fiyat oynasın da ben de işlem açayım’ modunda mıyım?”

Bir senaryo;

Giriş bölgeni
Stop seviyeni
İlk kar al bölgeni
Yanılma payını
içermiyorsa o henüz senaryo değil, dilektir.

İşlemden önce senaryo yaz:

“X fiyatı üzeri kapanış gelirse, Y’ye kadar potansiyel var, Z altında günlük kapanışta fikrim geçersiz.”

Bunu netleştirmeden pozisyona girmek, sisli havada araba kullanmak gibi.

2. Her işlemden önce şu iki soruyu sor

“Bu pozisyon portföyümün genel resmine ne katıyor?”
Aynı sektörden, aynı korelasyonlu 5 hisseye girmek çeşitlilik değildir. Aynı hikâyeyi beş kez satın almaktır.
“Bu risk, mevcut hayat standardımı bozar mı?”
Stop gelse:
- Uykun kaçar mı?
- Ailene, işine, psikolojine yansır mı?

Eğer cevap “evet”e yakınsa, o risk fazladır.

Kazanç hedeflerin değil, psikolojin kaldıramıyor olabilir.

3. Stop, cesaretsizlerin değil, profesyonellerin aracıdır

Stop koymamak “cesaret” değil, sorumsuzluktur.

Stop = “yanıldığımı kabul ettiğim fiyat”tır.
Stop olmayan işlem, başlangıçta “trade” gibi görünür, sonrasında “yatırım” diye kendini kandırmaya dönüşür.
En tehlikeli cümle: “Zaten satmam, bir gün döner.”

Bir kural koyabilirsin:

“Tek bir pozisyonda portföyümün maksimum %X’i kadar zarar göze alırım.”

Bu sınır ne ise, stop seviyen buna göre şekillensin.

Stop, seni piyasadan kovmaz; hayatta kalmanı sağlar.

4. Aynı anda kaç fikir taşıyabildiğin, performansını belirler

Her yeni işlem, zihinsel bir yük demektir.

3 pozisyonu sağlıklı yönetebilen biri, 12 pozisyona yayılırsa “monitor trader”a dönüşür: Ekran bakar ama karar kalitesi düşer.
Özellikle yoğun iş/yaşam temposu olanlar için 4–5 pozisyon bile oldukça yeterli olabilir.

Kendine bir üst sınır koy:

“Portföyümde aynı anda en fazla X adet aktif trade tutarım.”

Bu sınır, seni “her şeye atlayan” değil, seçici bir trader yapar.

5. Kazananı kesme, kaybedeni taşıma

Piyasadaki en yaygın psikolojik hata:

Ufak kârı hemen cebe koymak
Zarardaki pozisyonu “döner” diye taşımak

Sonuç:

Portföyünde sürekli “negatif enerji saçan” hisse/coin’ler kalır.
Güçlü gidenleri ise çok erken terk etmiş olursun.

Kazananları bir süre taşımak, portföy psikolojini bile değiştirir.

Kazanan pozisyon görmeye alışmak, doğru yaptığın şeyi beynine öğretir.

6. Zaman ufkunu netleştir: Scalper mısın, swing’ci mi?

Mesela birçok teknik analiz bilen kişi en büyük zararı teknik bilgiden dolayı değil, zaman uyumsuzluğundan yiyor.

5 dakikalık grafikten girip, günlük grafik bozulana kadar pozisyon taşımaya çalışmak.
Günlük grafikten senaryo kurup, 15 dakikalık her geri çekilmede paniklemek gibi gibi.

Bu uyumsuzluk,

“Ben aslında ne yapıyorum?” sorusunu sürekli kafanda döndürür.

Kendine sor:

Benim ortalama tutma sürem ne?
Bir işlemi günlerce mi, haftalarca mı, yoksa saatler içinde mi kapatmak istiyorum?

Zaman ufkun netleşince:

Yanlış zaman dilimindeki gürültüye daha az takılırsın.
Stoplarını ve hedeflerini daha tutarlı belirlemeye başlarsın.

7. Gün sonu raporun yoksa, gelişim tesadüfe bırakılmıştır

Şu sorunun cevabını verebiliyor musun:

“Son 20 işlemimde en çok hangi hatayı yaptım?”

Cevabın “bilmiyorum” ise, aslında bu da başlı başına bir cevap.

Her gün / her hafta çok kısa bir özet rapor çıkar:

Kaç işlem açtım?
Hangi senaryom çalıştı, hangisi çöp oldu?
Zarar eden işlemlerde ortak hata neydi? (erken giriş, geç çıkış, stop yok, FOMO vb.)
Aynı hatayı tekrar etmemek için tek cümlelik dersim ne?

Bu küçük raporlar, bir süre sonra seni şu noktaya getirir:

“Piyasadan rastgele darbe yiyen” değil,

darbeleri kaydedip düzelten bir profesyonel olursun.

Son söz

Piyasada herkes grafik paylaşabiliyor, herkes “şurası destek, burası direnç” diyebiliyor.

Farkı yaratan;