Rug Pull Nedir
Rug Pull Nedir?
Rug pull, ağırlıklı olarak kripto para endüstrisinde kullanılan bir terimdir. Kripto geliştiricilerinin bireysel ve kurumsal yatırımcılara yeni bir projeyi tanıttıktan sonra ortadan kaybolduğu bir dolandırıcılık türüdür. Bu tür durumlarda token’lar genellikle haddinden fazla büyütülür, reklamlarla göz boyanır, geliştirilir ve daha sonra on milyonlarca dolar buhar olur. Rug pull, kripto para alanında acemi yatırımcıların sık karşılaştığı bir durumdur. Bu dolandırıcılık türünde token’lar ilk çıktığı zaman aşırı yüksek faizler vadedilir ve hızlı fiyat hareketleri gözlemlenir. Şüpheli token’lara aynı zamanda scam da denir. İlk etapta kripto para çıkarılarak merkezi olmayan borsalarda likidite eklenir. Böylece kolayca insanların token’a ulaşması sağlanır. Proje sahibi havuzlarda yeterli likidite olduğu zaman kontratını değiştirerek yatırımcıların paralarını alabilir. Dolayısıyla ilgili token’ın fiyatı %99 oranında düşebilir.
Rug Pull Nasıl Olur?
Kripto endüstrisinde ilk Rug pull olayları 2015-2018 seneleri arasında yaşandı. Bu dönemde projeler ICO ile merkezi borsalarda listelenerek görücüye çıkıyordu. Fakat 2020 senesinde merkezi olmayan borsaların popülaritesi arttır. Dolayısıyla dolandırıcılar merkeziyetsiz borsalar üzerinden daha hızlı kitlelere ulaştı. Merkezi olmayan borsalarda likidite havuzu açıp token kitlemek için herhangi bir izin ya da onay almak gerekmez. Burada akıllı konratlar ile yönetilen likidite havuzlarında, akıllı kontratlar genellikle token geliştiricileri tarafından yazılmaktadır. Şüpheli kripto para projelerinin akıllı kontratlarda genellikle kötü amaçla yazılmış kod satırları yer alır.
Bahsi geçen kodlar bazı zamanlarda token’ı alan kişinin satmasına izin vermezken bazen de geliştiricinin istediği şekilde token üretebileceği ya da bütün likiditeyi çekebileceği şekilde karşınıza çıkar. Bu bağlamda akıllı kontratların bağımsız kuruluşlar tarafından denetlenmiş olması (audit) büyük önem arz etmektedir. Akıllı kontrat kodunun denetimleri güvenliğin sağlanmasında büyük rol oynar. Çünkü herhangi bir kötü kod ya da önemli hatalar şeffaf bir şekilde paylaşılır. Merkezi olmayan borsalarda daha önce adını duymadığınız token’a yatırım yapmadan önce kodların denetlenip denetlenmediğine bakmak dolandırıcılık riskinden kaçınmak için son derece önemli bir kriterdir. Rug pull yapabilecek projelerden kaçınmak için, havuzlardaki likiditeye, token alış-satış işlemlerine, proje ekibine, ortaklarına ve hedeflerine bakmak faydalı olacaktır.