Elliott Dalga Teorisi: Kitlelerin Davranışını Nasıl Yansıtır?

Finans piyasalarını anlamak genellikle karmaşık olabilir. Elliott Dalga Teorisi ise bu karmaşaya bir düzen getirmeyi amaçlar. Bu teori, piyasa hareketlerinin kitle psikolojisinin yansıması olduğunu ve yatırımcıların davranışlarının fiyatlarda belirli bir örüntü oluşturduğunu ifade eder.

1930'larda Ralph Nelson Elliott tarafından geliştirilen teoriye göre, fiyat hareketleri beş yükseliş (impuls) ve üç düşüş (korektif) dalgasından oluşur. Bu döngüler, piyasa katılımcılarının duygu durumundaki değişimleri yansıtır. Bu örüntüler, yatırımcıların piyasa dinamiklerini anlaması için önemlidir.

Elliott Dalga Teorisi, yatırımcı psikolojisinin belirli bir döngü izlediğini varsayar ve piyasa hareketlerini bu çerçevede değerlendirir. Piyasanın iyimserlik ve kötümserlik dalgalanmalarına dayalı olarak fiyatların nasıl hareket ettiğini açıklayarak yatırımcılara öngörü sağlar.

Yükseliş Dalgaları (İmpuls Dalgaları):

1. Dalga: Başlangıç Aşaması

Piyasa uzun bir düşüş trendinin ardından dip seviyelere ulaşmıştır. Yatırımcıların çoğu karamsardır ve piyasaların daha da düşeceğine inanır. Ancak bazı öngörülü yatırımcılar, fiyatların artık çok cazip seviyelere indiğini düşünerek alım yapmaya başlar. Bu alımlar küçük bir fiyat artışına neden olur, ancak genel piyasa algısı hâlâ olumsuzdur.

• Detaylar:

  • Kitle Psikolojisi: Umutsuzluk ve karamsarlık hâkimdir. Medyada olumsuz haberler yoğundur.

  • Yatırımcı Davranışı: Az sayıda yatırımcı, gelecekteki potansiyeli görerek risk alır ve alım yapar.

  • Piyasa Hareketi: Fiyatlarda hafif bir yükseliş gözlenir, ancak işlem hacmi düşüktür.

2. Dalga: İlk Düzeltme

İlk yükselişin ardından piyasada tekrar bir düşüş yaşanır. Birçok yatırımcı bu hareketi, önceki düşüş trendinin devamı olarak görür. Fiyatlar düşse de, bu sefer dip seviyesi birinci dalganın başlangıcının üzerindedir.

• Detaylar:

  • Kitle Psikolojisi: Yatırımcılar, yükselişin geçici olduğuna inanır ve satış yapar.

  • Yatırımcı Davranışı: İlk dalgada alım yapanlar arasında kar realizasyonu yapılır.

  • Piyasa Hareketi: Fiyatlar düşer, ancak önceki dip seviyesinin üzerinde destek bulur.

3. Dalga: Güçlü Yükseliş

Bu dalga genellikle en güçlü ve en uzun dalgadır. Piyasa belirgin bir şekilde yükselmeye başlar ve yatırımcıların çoğu bu trende katılır. Ekonomik göstergeler iyileşir, şirket kazançları artar ve olumlu haberler piyasayı destekler.

• Detaylar:

  • Kitle Psikolojisi: İyimserlik ve güven artar. Medyada olumlu haberler yer alır.

  • Yatırımcı Davranışı: Hem bireysel hem de kurumsal yatırımcılar yoğun alımlar yapar.

  • Piyasa Hareketi: Fiyatlar hızla yükselir, işlem hacmi ve volatilite artar.

4. Dalga: İkinci Düzeltme

Piyasada bir kez daha düzeltme yaşanır, ancak bu düzeltme genellikle sınırlıdır. Yatırımcılar bir önceki hızlı yükselişin ardından karlarını realize etmek isteyebilir. Bu dalga genellikle yatay veya hafif düşüş eğilimli olabilir.

• Detaylar:

  • Kitle Psikolojisi: Bir miktar belirsizlik ve kararsızlık oluşur.

  • Yatırımcı Davranışı: Bazı yatırımcılar kar alırken, diğerleri pozisyonlarını korur.

  • Piyasa Hareketi: Fiyatlar hafifçe geri çekilir, işlem hacmi düşebilir.

5. Dalga: Son Yükseliş

Son yükseliş dalgasıdır ve genellikle yatırımcıların en iyimser olduğu dönemdir. Piyasaya yeni yatırımcılar girer ve "fırsatı kaçırma korkusu" (FOMO) yaygınlaşır. Ancak temel göstergeler bu iyimserliği tam olarak desteklemeyebilir.

• Detaylar:

  • Kitle Psikolojisi: Aşırı iyimserlik ve hatta açgözlülük hakimdir. Medyada "piyasa asla düşmeyecek" gibi ifadeler yer alır.

  • Yatırımcı Davranışı: Deneyimsiz yatırımcılar yüksek fiyatlardan alım yapar.

  • Piyasa Hareketi: Fiyatlar zirve seviyelere ulaşır, ancak yükseliş hızı yavaşlayabilir.

Düzeltme Dalgaları (Korektif Dalgalar):

Yükseliş trendinin ardından piyasa genellikle üç dalgalık bir düşüş trendine girer: A, B ve C dalgaları.

A Dalgası: İlk Düşüş

Piyasada ilk düşüş dalgasıdır. Bazı yatırımcılar karlarını realize etmeye başlar, ancak genel algı hâlâ iyimserdir. Çoğu yatırımcı bu düşüşü geçici bir düzeltme olarak görür.

• Detaylar:

  • Kitle Psikolojisi: Hafif bir endişe oluşur, ancak çoğunluk düşüşü alım fırsatı olarak değerlendirir.

  • Yatırımcı Davranışı: Akıllı para olarak bilinen büyük yatırımcılar satış yapmaya başlar.

  • Piyasa Hareketi: Fiyatlar düşmeye başlar, ancak işlem hacmi henüz çok yüksek değildir.

B Dalgası: Yanıltıcı Toparlanma

Piyasada geçici bir toparlanma yaşanır. Yatırımcılar düşüşün sona erdiğini düşünerek yeniden alım yapar. Bu dalga, düzeltme dalgalarının en aldatıcı olanıdır.

• Detaylar:

  • Kitle Psikolojisi: Yatırımcılar düşüşün bittiğine inanır ve iyimserlik geri döner.

  • Yatırımcı Davranışı: Yeniden alımlar artar, pozisyonlar güçlendirilir.

  • Piyasa Hareketi: Fiyatlar yükselir, ancak önceki zirvelerin altında kalır.

C Dalgası: Keskin Düşüş

Düzeltmenin son ve en sert dalgasıdır. Piyasada ciddi bir düşüş yaşanır ve yatırımcılar paniğe kapılır. Bu dalga genellikle A dalgasından daha uzundur ve piyasa yeni dip seviyelere ulaşır.

• Detaylar:

  • Kitle Psikolojisi: Korku ve panik yaygınlaşır, yatırımcı güveni sarsılır.

  • Yatırımcı Davranışı: Yatırımcılar hızla pozisyonlarını satar, zararlarını minimize etmeye çalışır.

  • Piyasa Hareketi: Fiyatlar hızla düşer, işlem hacmi ve volatilite artar.

Grafik 1: Elliott Dalga Teorisi'nin Temel Dalga Yapısı

Örnek bir Grafik.

Örnek bir grafik

Örnek bir grafik

Ve daha binlerce grafikle yukarıdaki yazıya örnekler verebiliriz....

Sonuç:

Elliott Dalga Teorisi, yatırımcıların piyasa psikolojisini anlamalarına yardımcı olan bir analiz aracıdır. Bu teori, fiyat hareketlerini öngörmenin ötesinde, kitle davranışını ve bu davranışların fiyatlara etkisini anlamayı sağlar.

Ancak unutulmamalıdır ki, Elliott Dalga Teorisi kesinlik sunmaz, olasılıklar yönetim aracıdır. Beklenmedik gelişmeler, öngörülen örüntüleri bozabilir. Bu yüzden teori, teknik analizde bir yol haritası olsa da, risk yönetimi ve diğer göstergelerle desteklenmelidir.

Bu yazıda Elliott Dalga Teorisi'nin kitle psikolojisi üzerindeki etkilerini inceledik. Bu teoriyi anlamak, piyasalara daha net bir bakış açısı kazandırabilir ve stratejik kararlarda fark yaratabilir.